توزیع فلزات کادمیوم و سرب در برگ و پوست درختان چنار و زبان گنجشک در شیراز

هوا سپهر پر تحرک ترین سیال محیط، همواره راحت ترین محل دفع مواد ناخواسته بوده است. بطور کلی هر گاه غلظت گازها، عناصر سنگین و سایر عناصر نادر، گرد و غبار و بالاخره هر ناخالصی دیگر در محیط بیشتر از مقدار زمینه باشد می توان به آن آلودگی اطلاق کرد. اغلب این آلاینده ها در اثر ترافیک سنگین و وجود صنایع در هوا، خاک و آب وارد می شوند. فلزات سنگین به دلیل غیرقابل تجزیه بودن و اثرات فیزیولوژیک آنها برروی موجودات زنده، حتی در غلظتهای بسیار کم نیز حایز اهمیت بوده و از عوامل مختل کننده اکوسیستمها به شمار می آیند. خودروها عموماً منابع اصلی تولید آلاینده های فلزات سنگین در شهرها هستند که این آلاینده ها به صورت ذرات از اگزوز یا دیگر اجزا خودرو وارد محیط می شوند. نظر به این که بسیاری از گیاهان قادرند تعدادی از آلاینده ها را از طریق اندام های هوایی خود بخصوص برگ ها جذب و در خود ذخیره نمایند، لذا زیست ردیابی به وسیله گیاهان روشی مفید برای تخمین آلاینده ها است. در میان گیاهان مورد استفاده در زیست ردیابی آلاینده ها، درختان به سبب دارا بودن عمر طولانی قادرند آلودگی هوا و خاک را بهتر نشان دهند. در این تحقیق برگ و پوست درختان چنار و زبان گنجشک به عنوان زیست ردیاب آلودگی هوا و خاک در شهر شیراز مورد ارزیابی قرار گرفتند. غلظت فلزات سنگین(سرب، کادمیوم، مس) در خاک و نمونه های گیاهی از سایت های چهارگانه( آزادی، ولیعصر، خلدبرین و شهرک گلستان) در دو مرحله( بهار و تابستان 1390)جمع آوری و پس از آماده سازی توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شدند. میزان کادمیوم در همه ایستگاهها پایین تر از حد تشخیص دستگاه بود. میانگین غلظت فلزات سرب و مس در خاک بین ایستگاهها دارای اختلاف معنی داری بودند. ایستگاه اول با بالاترین حجم ترافیکی بین ایستگاههای انتخابی بیشترین میزان سرب(ppm 191) و مس (ppm 55/60)را از نظر آماری دارا می باشد. میزان سرب و مس جذب شده توسط برگ و پوست در گونه چنار بیشتر از زبان گنجشک است. در هر دو گونه چنار و زبان گنجشک غلظت فلزات سنگین در پوست بیشتر از برگ می باشد. و همچنین جذب این فلزات توسط برگ و پوست در فصل تابستان بیشتر از فصل بهار می باشد.